ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಏನು? ಉಪವಾಸ ಯಾವಾಗ ಮಾಡಬೇಕು? ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನ ಸಮಯ?

SUDDIKSHANA KANNADA NEWS/ DAVANAGERE/ DATE:25-02-2025

ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಶಿವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನದಂದು ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ವಿವಾಹವಾದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ದಿನದ ಹಿಂದಿನ ವಾರದಲ್ಲಿ, ಭಗವಂತನ ವಿವಾಹದ ಆಚರಣೆಗಳು ವಿವಿಧ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಅರಿಶಿನ, ಮೆಹಂದಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿಯ ದಿನದಂದು ಭಗವಂತನ ಮೆರವಣಿಗೆಯವರೆಗೆ. ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ, ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ, ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ರಕ್ಷಕ ಹಾಗೂ ಶಿವನನ್ನು ವಿನಾಶಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನೀವು ವರ್ಷವಿಡೀ ಶಿವನನ್ನು ಪೂಜಿಸದಿದ್ದರೆ, ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ಶಿವನನ್ನು ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಆ ಮೂಲಕ ಇಡೀ ವರ್ಷದ ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಫಲಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ವರ್ಷ ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿ ಫೆಬ್ರವರಿ 26 ರ ಬುಧವಾರ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವರಾತ್ರಿಗೆ ಭಕ್ತರು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ನೀವು ನಿಶಿತ್ ಕಾಲ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಫೆಬ್ರವರಿ 27 ರಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 12.09 ರಿಂದ 12.59 ರವರೆಗೆ ನಿಶಿತ್ ಕಾಲ ಇರುತ್ತದೆ.

ಉಪವಾಸ ಯಾವಾಗ ಮಾಡಬೇಕು?

ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಮರುದಿನ ಅಂದರೆ ಫೆಬ್ರವರಿ 27 ರಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೀವು ಸಂಜೆ ಹಣ್ಣುಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಬಹುದು. ನಾಲ್ಕು ಗಂಟೆಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವವರು . ಈ ದಿನ, ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಮತ್ತು ಶಿವನಿಗೆ ಗಂಗಾ ನೀರನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿ.

ಇದರ ನಂತರ, ದೇವರಿಗೆ ಶ್ರೀಗಂಧವನ್ನು ಹಚ್ಚಿ. ಮಹಾದೇವನಿಗೆ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ, ಗಂಗಾ ನೀರನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿ, ಹೂವಿನ ಹಾರವನ್ನು ಧರಿಸಿ, ನಂತರವೇ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ. ಶಿವರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾತ್ವಿಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸೇವಿಸಿ.

ಶುದ್ಧ ತುಪ್ಪದಿಂದ ಅದನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿ. ಉಪವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೂಲಂಗಿ, ಬದನೆಕಾಯಿ, ಕರಿದ ಆಹಾರವನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಸೇವಿಸಬೇಡಿ.

ಹೀಗೆ ಹಿಂದೂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲೊಂದಾದ ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆಗೂ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿದೆ, ಅನೇಕ ಕಥೆಗಳಿವೆ. ಶಿವನು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾದ ದಿನವಾಗಿ ಶಿವರಾತ್ರಿಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ದೇವತೆಗಳು ಹಾಗೂ ಅಸುರರ ನಡುವೆ ಸಮುದ್ರ ಮಂಥನ ನಡೆದು ವಿಷ ಉದ್ಭವವಾದಾಗ, ಅದನ್ನು ಶಿವ ಕುಡಿದ. ವಿಷ ಗಂಟಲೊಳಗಿಂದ ಇಳಿಯದಂತೆ ಪಾರ್ವತಿ ಇಡೀ ರಾತ್ರಿ ತಡೆದಳು ಎನ್ನುತ್ತದೆ ಶಿವಪುರಾಣದ ಇನ್ನೊಂದು ಮಹಿಮೆ. ಜತೆಗೆ, ಭಗೀರಥನ ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಇಳೆಗೆ ಇಳಿದು ಬಂದ ಗಂಗೆಯನ್ನು ಶಿವ ತನ್ನ ಜಡೆಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಇದರಿಂದ ವಿಚಲಿತನಾದ ಭಗೀರಥ ಗಂಗೆಯನ್ನು ಭೂಮಿಗೆ ಹರಿಸುವಂತೆ ಶಿವನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದ. ಆತನ ಭಕ್ತಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಶಿವ ಗಂಗೆಯನ್ನು ಹರಿಯಬಿಟ್ಟಿದ್ದು ಇದೇ ದಿನ ಎನ್ನುತ್ತದೆ ಪುರಾಣ.

ಇನ್ನು, ಶಿವನ ಆದಿ ಮತ್ತು ಅಂತ್ಯ ಹುಡುಕಲು ಹೊರಟ ವಿಷ್ಣು ಹಾಗೂ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ, ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ಶಿವ ಲಿಂಗರೂಪಿಯಾಗಿ ದರ್ಶನ ನೀಡಿದ ಎಂಬುದು ಪ್ರತೀತಿ.

ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಆಚರಣೆಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾರಣ

ಅಲ್ಲದೆ, ಶಿವರಾತ್ರಿಯ ಆಚರಣೆಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕಾರಣಗಳೂ ಇವೆ. ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರರ ಚಲನೆಯಿಂದಾಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲ ವ್ಯತ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ದೇಹ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಳಿಗಾಲವು ಮುಗಿದು ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲವು ಪ್ರಾರಂಭಗೊಳ್ಳುವುದು. ಅಂದರೆ ಈ ದಿನದಂದು ಚಳಿಗಾಲ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿದ್ದು ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷದ ಕೊನೆಯ ದಿನವೂ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಶಾಖ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರನ ಪ್ರಕಾಶವೂ ಕ್ಷೀಣಿಸಿರುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರು ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಅರಿತೇ ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ವಿಶೇಷ ಮಾಹಿತಿ: ವಿದ್ವಾನ್ ಶ್ರೀ ಬೂದೀಸ್ವಾಮಿ ಹಿರೇಮಠ, ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಶ್ರೀ ದೈವಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ, ಹೊದಿಗೆರೆ, ಚನ್ನಗಿರಿ ತಾಲೂಕು